|
|
|
[12] Onderscheidt tusschen een Wilde en een Tamme Zanghster
Een gedicht van Tesselschade getoonzet door Joan Albert Ban, over een wedstrijd tussen een nachtegaal en een zangeres. De 'wilde' nachtegaal kan prachtig kwinkeleren en tierelieren, maar de 'tamme' menselijke zangeres staat behalve vocale virtuositeit een extra dimensie ter beschikking: de tekst. Haar gezang is bezield met woorden, met betekenis, met de Rede, en kan aan verschillende emoties uitdrukking geven. Voor de jury is het niet moeilijk te kiezen tussen betekenisloos gegalm en het bezielen van woorden.
Onderscheidt tusschen een Wilde en een Tamme Zanghster. Ter Eeren van de Jonkvrouwe Maria Pilt, uytnemende Zanghster.
Wilde Zanghster:
Prijst vry den Nachtegael,
Als hy uw menighmael verlust
en schatert uyt:
Een zingendt veedertje en een gewiekt geluydt.
Wiens quinkelere zoet
De oore luystre doet
Gauw, nae het tierelirelirelirelirelirelirelirelireliertje
Der vlugge luchtigheidt, van 't oolijk vroolijk diertje.
Wiens tilpendt schril geluydt,
Gelijk een orgel fleuyt,
Veel losse toontjes speelt
En met een tongh alleen, als duyzent tonghen queelt.
Zyn hoogh' en laeghe zwier
Met lieffelijk getier
Van 't helle schelle zoetje
Vermeestert al 't gezangh van 't zinghend' springhend' goedtje.
Tamme Zanghster:
Maer wilde zanghster zwijght,
En nae uw aedem hyght,
Uw tjukken heeft geen klem,
Noch komt niet by den aerdt van Rozemontjes stem,
Die nae een liever trant (*1)
Doet luystren het verstandt,
Met wisse maet, en snikjes,
Die vriendlijkheitjes sluyt in vaster toone strikjes,
Wiens Redenstem vertaelt
En waerdigher onthaelt
De geesjes van 't gehoor:
En hipplen doet de ziel, van 't hartje tot het oor.
Als zy met grof gedreun (*2)
En dan met teer gekreun
Van minnelijke treeken,
Doed onderscheidelijk verscheide tonghen spreeken.
Oordeel:
Een yder oordeel nu,
Van Nachtegael, en Uw
Wat een gelijkenis
Het ydel galmen, by dit woorden zielen is.
(*1): melodie
(*2): dit couplet van vier regels is het enige deel van dit muziekstuk waarvan Bans eigen bovenstem bewaard is gebleven.
| |
|
|
Camerata Trajectina (artiest),
Muziek uit de Muiderkring: liederen van en voor Maria Tesselschade. GLO 6026
|
|
1994
|
|
| 1: 12 |
|
|
|
