|
|
|
Historie vande verduldige HELENA.
1.
Gy Mans en vrou persoons, men sal u singen hier
Van een Conings Dochter schoon, En van haer avontuer,
Den Coningh haren Vaer, wildese brenghen te schande
Dus ginck sy twintigh Jaer, doolen achter lande
2.
Des Coninghs Vrouw geree, Op haer doot-bed eer sy sterf,
Soo badt sy om een bee die sy van hem verwerf,
En trouwt geen ander vrou geris, Of sy is also schoone
Als onse dochter is, dat beloofden hy te doene.
3.
Dees dochter schoon en fier, was Helena genaemt,
Godvruchtigh goedertier, een Maget ongeblaemt.
Den Coningh heeft vermont, Hij sprac sijn dochter touwe
Dat hy geen schoonder vrou en vont, en soo woud hyse trouwen.
4.
[C]y begon haer te weeren stijf, Vader hoe zijt ghy dus verblint,
Hoe soud ick zijn dijn wijf, 'k Ben immers dijn eygen kint
[Al?] soud ghy my met verseer, sprac sy om 't leven brengen
Nu noch nimmermeer, en sal ick dat gehengen.
5.
Och Helena mijn Lief, dat's al verloren praet,
Hy toonde haer een brief, Siet daer is 's Paus Placcaet
Den Paus is mijnen Broer, en uwen Oom verheven,
En sorght daer niet voor, hy hevet u al vergeven.
6
Als sy merckten vermelt, haers Vaders valsch bedrijf
Dat hyse met gewelt, wou trouwen tot sijn wijf,
Alsdoen is sy alleen, in haer Kamer gestreken,
Daer wou sy met geween, haer selven 't hert af-steken.
7
Haer Kamenier Clarisse vroet, die namse byder hant,
Och liever dan gy 't doet, Treet heymelick uyten Lant,
Huert eenen Schipper vrij, die u voert in vremde Land[e?]
't Is alleens waer het zy, soo komt gy uyt syn handen.
8
Eenen Schipper heeft gevraegt, om weg te vaer koen
Wel ed'le schoone Maeght, dat en derf ick niet doen,
Oft den Coninck vernam, uwen Vader met verstrangen,
Als ick dan weder quam, soo soud' hy my doen hangen.
9
Nochtans' nam hyse mee, hy heeft de reys bestaen,
Hij voerdese over Zee, in Vlaend'ren quam sy aen,
[Te] Sluys na haer behaegh, quamen sy aen laveren,
Zy gaf den schipper zijn leefdaeg, genoegh om te verteren.
10
Als nu den Coning fier, Zijn dochter niet en vant,
Claris haer Kamenier, heeft hy levendigh verbrant,
Hy liet bereyden meed', veel Oorlogh-schepen kloecken,
Hy swoer daer eenen eedt, zijn dochter te gaen soecken.
11.
Als Helena confuys, op haer Vaders konste dacht,
Soo is sy vander Sluys, op een ander schip gebracht,
Al onder Engelant, Quam haer een Zee-roover tegen,
En heeft dat schip berant, dat sy't gevangen kregen.
12.
Zy sloegen 't daer al doot, Schipper en Kooplien dra,
Zy wierpen 't al over boort, Behalven Helena,
Die wou den Capiteyn, voor zijn Boelersse houwen,
Geen schoonder Maghet reyn, en mochtmen noyt aenschouwen.
13.
Eer hy noch zijnen wil, van's Conings dochter had,
Helena heusch en stil, God den Heere sy aenbadt,
De baren vander zee, door storm en wint verheven,
Sloegen dat schip ontwee, dat zy daer henen dreven.
14.
Helena door Gods macht, op een planck sitten bleef,
Twee dagen en twee nacht, door de wilde zee sy dreef:
Door Gods mogende handt, soo quam sy noch te lande
Te Londen in Engelandt, in des Conings warande.
15.
De Coninc van Engelant, quam daer ter selver stont
Spanceren in zijn warant, daer hy dees dochter vont,
Verwondert kleyn en groot, waren al zijn Edel-liene,
Sy en hadden haer daghen noyt, soo schone Maeght gesiene
16.
Zy werden seer vertsaeght, en halvelling bevreest,
Daer lagh de schoone Maeght, al hadse doot geweest,
Den Coninck sonder veys, die hiefse vander eerden,
Te Londen op sijn paleys, gebracht met grooter weerden.
17.
Coninck Henrick trou, die [n]a sijn eygen sin,
De schoone Helena wou, Trouwen voor sijn Coningin,
'sConings Moeder seer stout, sy sprack den Coninc ane
Ist dat ghy de Lantloopster trout, 'sal u te lee vergane.
18.
Den Coninck ongestilt, die sprack met woorden stijf,
Doet daer toe dat gy wilt, 'ksalse trouwen tot mijn wijf
Sy sprack als onverdult, Trout ghyse daer beneven,
Ick sweer u dat ghy 't sult Beklagen al u leven.
19.
Tegen sijns Moeders danc Troud' hysse ongetruert,
Wel twintigh dagen lanck, heeft daer de Feest geduert
Te Londen seer verheugt, saghmen de Bruyloft houwen
Blyschap noch meerder vreught, en mochtmen noyt aenschouwen.
20.
Helena seer deughdelijck, by den Coningh vermeert,
Door al het Coninckrijck hadden sy se lief en weert,
Des Conings Moer gering, had sulck verraet op hande
Dat noch de Coningin, ging dolen achter Landen.
21.
Dat selve Jaer voorseyt, soo gluck Helena swaer,
Doen wert Roomen beleyt, vande Sarazijnen daer,
So dat den Paus ontboot, den Coning met sijn Heeren,
De Heydenen minjoot, wilden Roomen destrueren.
22.
Den Coning met gewelt, hy trock na Roomen toe,
En heeft daer gestelt Eenen Gouverneur getrou,
En beval hem onbeschroomt, Helena sonder falen,
Soo haer yet overkoomt, Ick sal 't op u verhalen.
23.
Al wat sy u ghebiet, dat sult ghy sonder vaer,
Doen en laten 't niet, Als of ick 't selve waer,
Den Coning is gereyst, Met al sijn Macht na Romen,
Sijn Moeder seer geveyst, is tot Helena gekomen.
24.
De Coningin ydoon, sy baerden op den tijt
Twee schoone Jonge Soon, Elck een was seer verblijt
Doen sprongh den Gouverneur seer, Men sagh hem vreught bedrijven,
'k Sal dit aen mijnen Heer, voor een bly mare schrijven.
25.
Doen sprack des Coninghs Moer, stelt een Bode op de reys,
En sy trock henen voor, te Doever op haar Palleys,
Sy nam den Bode waer, den wijn wert hem geschoncken
Soo lange dat hy daer, is geworden droncken.
26.
Den Brief sy eerstmael leest, Des Conings Moeder quaet,
Een ander Brief sy schreef, Was dat niet groot verraet
Dat de Coningin (o wach) Wast niet een swaer vermonden,
Al in de Crame lagh, Al van twee jonge houden [honden].
27.
Helena de Coningin, schreef de Moeder metter veert,
Gelijck een duyvelin, soo was haer schoonheyt verkeert
Schrijft ons onbeschroomt, of mense doot sal smijten,
Want wie by 't Bedde koomt, de honden willense bijten.
27.
Den Bode na Roomen ging, Den Coning op dat pas
Den Brief seer blijd ontfing, Maer als hy hem deur las
Dat Helena vermont, inde Crame was gelegen,
Al van twee jonge hont, doen is sy neer gezegen.
28.
Doen sprack den Paus minjoot, Wat tijding krijgh dy hier?
Ghy siet al waert ghy doot: Och sprack den Coning fier
Leest doch desen Brief, ick kans u niet vermonden,
Als nu den Paus besies, van dees twee jonge honden.
29.
Den Paus hem vraeghde vry, Van waer is dese Vrouwe siet,
Dat en weet ick niet sprack hy, haer geslach en ken ic niet
Dan ick hebbe verstaen, sprack den Coning vol rouwen
Datse haer Vader is ontgaen, om dat hyse wilde trouwen
30.
Hoe is dan haren naem, heeft doen de Paus gevraegt
Helena seer bequaem, ick sagh noyt schoonder Maeght
Doen sprack den Paus seer stout, nu hoor ick wel waerachtigh,
Ghy hebt mijn Nicht getrout, eens Coninghs dochter machtigh.
31.
Dat houwelijck voorwaer, ick seer verblijt om ben,
Den Coningh is haer Vaer, van Constantinopelen:
Desen Brieft ach ick niet, 't Zijn al verraders maren,
Hoe sou een Coninghs dochter siet, twee jonghe Honden baren?
32.
Den Coningh schreef geringh, Aen sijn Gouverneur ghetrou,
Datmen de Coninghin, seer wel bewaren sou,
De hondekens by naem, dat haer niet en sou misschiene
Tot dat hy selver quaem: Want hy wildese siene.
33.
' s Conings Moeder vol fenijn, den Bode nam sy waer
Sy schonck hem weer den Wijn, seer heymelicken daer,
's Conings Zegel sy besies, heeft hem in tween gereten,
En heeft des Conings Brief aldaer in 't vyer gesmeten.
34.
Haer Schrijver sy ontboot, Op haer Camer alleen,
Sy deed hem schrijven bloot, Wast niet een groot gheween?
Datmen Helena strack, Met haer kinders in banden,
Levendigh aen een staeck, tot pulver sou verbranden.
35.
Sy deed na haer belief, hem schrijven met bedwangh
Wel ses of seven Brief, Elck een al even strangh,
Haer Schrijver stackse doot, om datmen 't niet sou weten
S'heeft hem in't water snoot, ter Venster uyt gesmeten.
36.
Als nu den Bode straf, te Londen sonder truer,
Den Brief in handen gaf, des Conings Gouverneur,
Als hy verstont den sin, hy riep en wrongh sijn handen,
Datmen de Coningin, met haer Kindren sou verbranden.
37.
Des Conings Moeder gram, seyde na haer belief,
Datter alle dagen quam van Roomen eenen Brief,
Datmen Helena stout, sou branden sonder falen,
Ofte den Coningh sou't op den Gouverneur verhalen.
38.
Als Helena sterven most, En sy sou ter doode -waert gaen,
Eylaes is dit den troost, sprack sy van mijnen Man,
Die my dus heeft bemint, klaeghden sy menich -werven
Waer heb ick dit verdient, Met mijn twee kinderkens te sterven.
39.
Den Gouverneur seer straf, Helenaes rechter-handt
Heeft hy doen houwen af, Als doen quam daer gerant
Sijn eygen Nicht voorwaer, die riep soo menigh werven
Och brander my voor haer, 'k wil voor Helena sterven.
40.
Doen sprack den Gouverneur, Conings gramschap is te groot,
Soo sal ick dan in 't vuer, voor haer sterven den doot,
Het is beter sprack sy. datter een sterft dan drye,
Dus laet Helena vry, sprack sy en brandet mye.
41.
Hy bant Helenaes hant, Aen't eene Kindeken daer,
Een schuyt daer lagh aen't lant, daer in setten hy haer,
Haer kinderkens gera, smorgens tusschen vier en vijven
Hy liets' op Gods gena Ter zeewaert inne drijven.
42.
Den Gouverneru vailjant, heeft sijn eyghen Nicht voorseyt,
Daer levendigh verbrant: de Coningin heeftse beschreyt
Geen troost sy meer vernam, sy dreef in Godes handen,
Soo lange dat sy quam, in een wildernis te landen.
43.
Als sy quamen te Lant, in de Bosschagte groot,
Alleen dat sy haer vant, bedroeft tot inder doot:
Sy is door groot beswaer, al inden slaep gekomen,
De wolven hebbe daer, haer twee kinderkens genome.
44.
Dit sagh een heremijt, hy heeft daer seer onvertsaegt,
De Kinderen bevrijt, en de Wolven ontjaeght,
Hy brachtse beyde gaer In sijn Kluys met vergrouwen
Daer heeft hy sesthten Jae, de Kinderkens gehouwen.
45.
Als sy ontwaeckten siet, Her kind'ren alle bey
Eylaes en vontse niet, En sy riep met geschrey,
Och de Wolven wreet, hebbense doot gebeten,
Haddense my doch meed, Met mijn kindren op-gegeten.
45.
Een schip quam door de zee, Om Gods wille sy badt
Sy namen Helena mee, te Nantes inde stadt
Daer ginck sy bidden want, de Edele Coninginne,
Sy had maer eene hant, sy en konde niet gewinne.
46.
Maer als de Coning nou, van Roomen in Engelant quam,
Hij vraeghde na sijn Vrou, Als hy de mare vernam
Als dat sy was verbrant, sijn hert heeft hem besweken,
Hij wilde seer vergramt, sijn Gouverneur deursteken.
47.
Een Coning heeft vermont, O valsch verraders aert,
Waer zijn nu doch die Hont, die mijn Vrou heeft gebaert
Siet Heere desen Brief, heb ick ontfangen van dye,
Waer in dat hy besies, sijns Moeders verraderye.
48.
Sijn Moeder ongesneest, wert gevangen en gepijnt,
Tot dat sy beleden heeft, haer verradery fenijn,
Den Coning met getroer, klaegden en wrong sijn hande
Hy heeft syn eygen Moer, tot pulver doen verbranden.
49.
Den Coningh Anthonis, van Constantinopelen
Helenaes Vaer gewis, die quam daer tot Londen,
Hy liet vragen ongetoeft, Of hy mocht binnen treden?
Den Coningh seer bedroeft, is hem te moet gereden.
50.
De Coningh wel bedocht, vraegde met grooten rou,
Wat hy te Londen socht, En waer hy henen wou?
Och sprack den Coningh doen, Ick soeck Helena de beminde,
Mijn eygen dochter koen, en kan ick nergens vinde.
51.
Soo ben ick oock benout, sprack doe den Coning siet
Ick hebber een getrout, die oock Helena hiet
Die is ghebrant sprack hy, met twee kinderkens verheven,
Sulcken verradery, heeft mijn eygen Moer bedreven.
52.
Och van waer was sy, sprack de Vaer en heeft gheschreyt,
Dat en weet ic niet sprac hy, maer sy heeft my wel geseyt
Do[?]t sy was haren Vaer, ontgaen met groot benouwen
Alleen om dat hy haer, ten Wijve wilde trouwen.
53.
Och dat's mijn eygen kint, sprack de Vaer en wrong sijn handt,
Is mijn dochter bemint, soo jammerlijck verbrant?
Men sagh de Coningen voorseyt, van rouw haer hert bewelven,
Datse bey van bangigheyt, daer lagen van haer selven.
54.
Den Gouverneur geras, sprack tot den Coningh geringh,
Datse noch in't leven was, Helena de Coniugin,
Mijn eygen Nicht sprack hy, badt my so menig werven
Dat ick Helena sou laten vry, sy wilde voor haer sterven.
55.
Doe nam ick over af, Helenaes rechter-handt,
Dien ick had doen houwen af, aen 't eene kindeken bant.
Soo leyde ickse dra, in een Bootjen verheven,
Daer sy mee op Gods gena, ter Zeewaert inne dreven.
56.
Des waren sy verblijt, de twee Coningen vailjant,
Sy reysden seer subijt, te Water en te Lant,
Met malkanderen daer heen, haer selven sy verbonden,
Te scheyden nimmermeer, voor dat sy Helena vonden.
57.
Als dese Cluysenaer, inde Wildernisse vroet,
Nu hadden sesthien Jaer, de kindren op-gevoedt,
Hebben wy gheen Moeder vry, vraeghden sy ten selven stonden?
Dat en weet ick niet sprack hy, ick heb u in 't Bosch gevonden.
58.
Zijt ghy dan niet onse Vaer, hebbense hem gevraeght
Neen sprack den Kluysenaer, 'k heb u de Wolven ontjaeght,
Wy willen seyden sy, gaen soecken aen allen inden,
Soo lange tot dat wy, onsen rechten Vader vinden.
59.
Doen ick u eerstmael vant, over sesthien Jaren stijs,
Doen hadd ick dese handt, gebonden aen u Lijf
Met Ringen ongesneest, 't verwonderde my seerse,
Wat het te beduyden heeft, en dat weet God den Heere.
60.
De hant namen sy mee, sy scheyden met veel geweens
Sy voeren over Zee, sy quamen tot Amiens,
Aldaer den Bisschop was van Tours binnen der Stede
Die dese Broeders ras, beyde gaer eer aen dede.
61.
Den eenen hiet Martijn, Britus sijnen breur,
Helena de Coningin, Gingh bidden van deur tot deur,
Den Bisschop goedertier, hielt de kindren als twee Graven,
Sy hadden de manier, datse geerne om Gods wille gaven.
62.
Als nu Helena bloot, te Nantes soo menich Jaer
Hadde gaen bidden Broot, Soo quam de Coningh haren Vaer,
En haren Man bedocht, Sy hadden met bezwaren
De Coningin gesocht, wel by de twintigh Jaren.
63.
Helena reden sy voorby, Sy docht al met verdriet,
Dees Coningen soecken my Noch om te dooden siet,
De Coningin nam haer cours, En sy vertrock geringe,
En sy quam binnen Tours, daer sy noch bidden ginge.
64.
In 't Bisschops Hof divijn, quam sy dagelicx ten teel,
Haer soons Britus en Martijn, hadden aldaer 't beveel.
De arme Luyden bloot, om Gods wille te deelen,
Dan datter overschoot, van der Tafelen sonder seelen.
65.
Haer eenen Soon Martijn, had aen sijn hals vailjant
Hangen een Cofferkijn, daer in lagh sijn Moeders hant
Die twee ghebroeders goet, soo dick als sy Helena saghen,
Veranderden haer bloedt, als sy haer om Gods wille gaven.
66.
Daer na ontrent een Jaer, dat den Coningh haren Man,
En den Coningh haren Vaer, daer quamen rijden an,
Den Bisschop wel bedacht, te Tours binnen der Steden,
Is met alle sijn macht, de Coningen te moet gereden.
67.
Coning Henrick wel bedocht, al dot den Bisschop sey
Dat hy sijn huysvrou socht, en sijn kindren alle bey,
Den Coningh vreaghde noch, En sprack doen sonder mijden,
Dan waer zijn de Jonghers doch, die daer voor henen rijden.
68.
Dat en weet ick niet gewis, van haer geslachte vroet,
Dan inde Wildernis, daer zijnse opgevoedt,
Sy en waren noch gekerstent niet, ick hebbe laten doopen,
En den Bisschop heeftse siet, alle bey tot hem geroepen.
69.
Als sy quamen tot hem, den Coninck wild' het kisjen sien,
Och lieve seyde hy tot hem, Wat hebdy doch hier in?
Martinus seer vailjant, ontsloot dat kisjen sonderlingen,
Hij toonde hem de handt, doen kende hy de Ringen.
70.
Den Coningh riepen sy, Helenaes Vaer bekant,
Dit zijn mijn kindren alle bey, Siet hier u Dochters handt,
Sijn kindren hy ontfingh, hy riep met grooter vrouden.
Dit is noch mijn eyghen Ringh, daer ick Helena mee trouden.
71.
De vreught en blijdtschap groot, niet om te schrijven waer,
De kinderen minjoot, die vonden soo haer Vaer,
Als doen riep daer ter tijt, en knecht ter Camer inne,
Heer Coningh weest verblijt, 'k heb Helena gesiene.
72.
Mijn Dienaer is het waer, 'ksal u maken een Lantsheer,
Doen sprack Helena's Vaer, 'ksal u beschenken seer,
Hy gingh seer haestigh heen, daer hy Helena vonde,
In een schamel Huysken kleen, daer sy om God will woonde.
73.
Als desen knecht getrou, ging in't Huysken vailjant
Woont hier een arme Vrou, sprack hy met eene handt?
Doen viel Helena siet, op haer knien met verbloden,
Och vriendt en melt my niet, Mijn Man sou my doen dooden.
74.
Neen Vrouwe gaet met my, u en sal niet misschien,
Uwen Vader isser by, Ghy sult u Kindren sien:
Hier is sulcken blijdtschap groot, Ick kan't u niet vermonden
In 't Bisschops hof minjoot, hebben sy u kindren ghevonden.
75.
Als Helena beschreeyt, quam voor de Coningen vroet,
De Coningen alle beyd' , die vielen haer te voet,
Staet op mijn lieve Man, en mijn Vader verheven,
Wat ghy my hebt misdaen, het is u al vergeven.
76.
Den Coningh sonder troer, riep sijn kindren te gaer,
Siet hier u lieve Moer: Denckt wat een vreught was daer!
Als sy haer kindren sagh, van blijtschap ongemeten,
Al haer droevigen dagh, die waren al vergeten.
77.
Als een Coningin, soo weet sy daer gekleedt,
Een Bruyloft niet te min, seer kostelick bereet,
Ses weken min of meer, saghmen de feeste dueren,
Een Mirakel vanden Heer, heeftmen daer sien gebeure.
78.
Sijnen Engel heeft hy gesant, tot haren soon getrou,
Dat hij sijn Moeders Handt, weder aen-setten sou:
Hy en roerde nauwelicx daer, aen haren Arm gepresen,
Heel suyver ende klaer, soo was de handt genesen.
79.
Christus de Medicijn, de hant als doen genas,
Sonder weedoen of pijn, als sy te vooren was,
Doemense eerst wou doon, was wel twintig Jaer geleden
De handt was noch soo schoon, al waers' eerst af ghesneden.
80.
Met vreughden en jolijt, hebben sy ongetoeft,
Den HEER gebenedijt, gedanckt ende gelooft,
Dese twee Coninghen bedocht, hadden (hoort mijn vermonden)
Wel twintigh Jaer gesocht, eer sy Helena vonden.
81.
Coning Anthonis voor heen, is getrocken op de reys,
Na Constantinopel reen, op sijn Conincklick Palleys,
En Coningh Henrick verheught, na Londen hem begeefden,
Waer hy met grooter vreught, met sijn Coninginne leefden.
82.
Al die dit hoort en siet, oft dese Historie leest,
Denckt in wat lijden en verdriet, heeft dese Coningin gheweest,
Soo datse met verseer, haer Broot gaen bidden moste,
En hoe datse den Heer, in 't eynde noch vertrooste.
EYNDE | |
|
|
HET Kleen Parpken [!] Met Het Trompetje: Vol rare Gheestelijcke Liedekens. Waer by gevoeght is Het Historisch Liedeken van Helena. // Het kleen TROMPETJE Blaesende vele Geestelijcke Liedekens, Noyt voor desen soo gedruckt. // Historie vande verduldighe HELENA Zijnde een Coninghs Dochter van Constantinopelen [...] om te singen of te lesen
|
|
1651-1652
|
| Londen BL: 11555.a.21 |
| 3 |
|
| Transcriptie naar origineel door Liederenbank-stagiairs |
|
