Nederlandse Liederenbank

Hoe zoek ik in de Nederlandse Liederenbank?

Liederen zoeken in de Nederlandse liederenbank is een kunst op zichzelf. Naarmate men meer weet over de opbouw en de overlevering van liederen kan men gerichter zoeken.

1. Liederen zoeken

alle woorden

Het makkelijkst is een of meerdere woorden in te tikken in het veld "alle woorden".

Men hoeft geen hele woorden in te tikken, maar kan een asterisk gebruiken, bv. amster*. Men kan ook meerdere woorden achter elkaar tussen aanhalingstekens intikken, bv. "zeven kikkertjes".

Men kan de oorspronkelijke spelling intikken (bv. "maeght") maar ook de hedendaagse spelling ("maagd"). Zie ook de uitgebreide informatie over herspellen.

Bij het zoeken in "alle velden" is er wel kans dat men zeer veel treffers krijgt.

Door in velden als "beginregel", "wijsaanduiding", "titel" en dergelijke te zoeken kan men dit aantal beperken.

titel: dat is de aanduiding van het genre of de inhoud boven een lied, bv: "Een oudt liedeken", of "Herders-klacht van Philander en zijne liefste Dorinde", of "De Zilvervloot", of "Mamma's ziekbed", of "Goal! die zit".

beginregel: de eerste versregel van het eerste couplet, bv: "Heb je wel gehoord van de zilveren vloot". Vaak is ook de tweede versregel opgenomen, om een beter onderscheid te kunnen maken tussen liederen met een gelijkluidend begin, bv: "Wie wil horen een nieuw lied, / Wat er in Vlissingen is geschied?" en "Wie wil horen een nieuw lied? / Hoor toe ik zal't u zingen".

wijsaanduiding: een aanduiding van de melodie waarop het lied gezongen moet worden. Als er boven een lied staat "Op de wijse van Het daghet inden oosten", dan is "Het daghet inden oosten" in dit geval de wijsaanduiding.

auteur: de tekstschrijver, vertaler, componist, arrangeur; bij oudere liederen ook de naamspreuk van de dichter of van de rederijkerskamer; bij hedendaagse populaire muziek ook de zanger.

trefwoord: van de meeste liederen is als eerste trefwoord een genre- of soortaanduiding opgenomen (liefdeslied, geuzenlied, voetballied, enz.). Vaak zijn ook persoons- en geografische namen opgenomen. De overige trefwoorden zijn vrij ingevuld. Men doet er goed aan ook synoniemen te proberen, of lagere dan wel hogere categorieën.

strofevorm: men kan behalve op woorden ook op het rijmschema en de aantallen accenten zoeken, die tezamen de strofevorm bepalen. Zo vindt men gelijkvormige liederen, die op een en dezelfde melodie gezongen kunnen worden.

Men kan strofevorm-zoeken via een lied waarvan al een strofevorm is ingevuld, door te klikken op de link 'alle liederen met deze vorm'; deze staat op de pagina's met een volledige liedbeschrijving. Vandaaruit zoekt men dan naar exact gelijkvormige strofen. Ook is bovenaan vrijwel elk scherm de link 'strofezoeken' te vinden; hiermee start men een vrije strofevorm-zoekopdracht. Via deze pagina vind men ook enkele voorbeelden.

2. Bronnen zoeken

Men kan ook zoeken naar bronnen, dat wil zeggen: liedboeken, handschriften, liedbladen en dergelijke. Men kan zoeken op "alle woorden" en "titel", te vinden onderaan het uitklapveld "alle woorden". Bij "alle woorden" kan men ook bv. het jaartal van uitgave of het inventarisnummer in een bibliotheek opgeven. Men een overzicht opvragen van alle liederen in een bron, mits deze ingevoerd zijn uiteraard. Er zijn namelijk ook titels van liedboeken etc. opgenomen die niet geëxcerpeerd zijn.

Alle versies van een liedtekst zoeken

Men kan met één druk op de knop alle versies van een bepaald lied vinden. In de beschrijving van het lied achter de zogenoemde tekstnorm staat een aantal liederen in rood. Daar op klikken geeft een lijst van alle versies van hetzelfde lied die in de bank zijn opgenomen en door ons zijn herkend.

Alle liederen op een bepaalde melodie zoeken

Men kan met één druk op de knop alle liederen vinden die op een en dezelfde melodie gaan. In de liedbeschrijvingen vindt men vaak onder het kopje "alle liederen op deze melodie" een aantal liederen in rood. Daar op klikken geeft een lijst van alle liedteksten die naar onze mening op dezelfde melodie gezongen zijn/ worden (contrafacten). Ook vindt men zo instrumentale versies van die melodie. In dergelijke overzichten zijn de versies met muzieknotatie snel te herkennen aan een muzieknoot.