Liedbladen zijn losse bladen of blaadjes met daarop een of meer liedteksten gedrukt. Al vanaf de zestiende eeuw boden zangers ze te koop aan op straat of op de markt. De blaadjes waren erg goedkoop en vonden gretig aftrek onder brede lagen van de bevolking. De liederen op de blaadjes worden straatliederen genoemd. Ze gaan vaak over moorden en andere sensationele gebeurtenissen.
In twee opvolgende samenwerkingsprojecten hebben de Koninklijke Bibliotheek en het Meertens Instituut hun gezamenlijke liedbladcollecties geconserveerd en voor een breed publiek ontsloten. De belangrijkste collectie is die van verzamelaar Douwe Wouters (1876-1955), die over de twee instituten verspreid wordt bewaard. Daarnaast is de collectie van Julius Moormann (1889-1974) in het project meegenomen, die zich in het Meertens Instituut bevindt.
Het aanvankelijke idee was de kwetsbare liedbladen te restaureren en te conserveren en ze tegelijkertijd via een database te ontsluiten. Dat gebeurde in het Metamorfozeproject "Liedbladen 1750-1950" (1998-2001). Dat werd direct gevolgd door het project "Straatliederen" (2002-2004), waarin scans van de liedbladen werden gemaakt voor de nationale erfgoedwebsite "Het Geheugen van Nederland". De scans op het Geheugen zijn gekoppeld aan de beschrijvingen van de Nederlandse Liederenbank.
De presentatie van de website Straatliederen in 2004 ging gepaard met veel publiciteit dankzij een symposium en de cd "De kist van Pierlala" met straatliederen vertolkt door populaire artiesten als Freek de Jonge en Maarten van Roozendaal.
Projectmedewerkers Liedbladen 1750-1950 (Meertens Instituut):
Louis Peter Grijp (projectleider)
Wouter van Wingerden (uitvoerder)
Rozemarijn van Leeuwen (uitvoerder)
In verschillende voortrajecten op het Meertens Instituut werkten Andries Höweler, Annabelle Parker, Hella Hendriks en de stagiairs Nienke de Jonge, Arno Luyendijk, Marleen van Leent, Grigori Sarolea aan de documentatie van de liedbladen.
Projectmedewerkers Straatliederen:
Martine de Bruin (projectleider MI)
Jan Barend van Barneveld (documentalist MI)
Tineke Tegelaers (documentalist MI)
Grigori Sarolea (stagiair MI)
Hilde van Wijngaarden (projectleider KB)
Garrelt Verhoeven (projectleider KB)
A. Dekker (medewerker documentatie KB)
|