|
Kom hier al bij en hoor een klucht Ik zing van Pierlala |
Pierlala is ook in de 21e eeuw nog bekend, al is het maar van de poppenkast. Deze bekendheid komt voort uit een bijzonder populair liedje, dat vanaf de oorsprong in de 17e eeuw vele wedergeboortes beleefde. In die liedteksten (vrijwel alle op dezelfde melodie) wordt de snaakse, broodmagere Pierlala begraven en springt hij vervolgens weer uit de kist, bijvoorbeeld om zijn visie op de laatste politieke ontwikkelingen te spuien. Hij is niet dood en niet monddood te krijgen.
Het bekendste verhaal over Pierlala is dat over zijn levensloop. Pierlala, een 'drollig ventje', erft veel geld. Hij feest, zuipt, trouwt, en raakt zo zijn geld kwijt. Hij wordt noodgedwongen soldaat, en als dat niet meer nodig is, ensceneert hij zijn eigen dood om uit dienst te komen. Hij wordt gekist "al met zijn billetjes bloot" en begraven. Dan schopt hij de deksel van de kist en gaat naar huis. Hij betert zijn leven en leeft - samen met zijn vrouw - nog lang en waarschijnlijk gelukkig.
Er zijn verschillende versies van dit lied en deze geschiedenis bekend. Vaak gaat het alleen om een fragment van het verhaal. De "lange versie" vinden we voor het eerst op een liedblad van Van Paemel te Gent (19e eeuw). Maar het lied is ouder. In 1669 wordt een fragment van een versie van het liedje voor het eerst gedrukt, in het toneelstuk "PEFROEN met 'et SCHAAPSHOOFT" van Vincent Ysbrant, dat werd gespeeld in de Amsterdamse Schouwburg. Het lied zelf zal trouwens nog ouder zijn: het gaat kennelijk om een bekende deun. In de 18e eeuw waait de Pierlalarage over naar de Zuidelijke Nederlanden, waar hij lange tijd populair blijft. Zo sterk zelfs dat tegenwoordig het Belgische plaatsje Ursel zich de geboorteparochie van Pierlala noemt en elk jaar in juni een Pierlalastoet (een folkoristisch corso met tableau vivants uit het leven van Pierlala) organiseert. Hierbij verkoopt de lokale detailhandel 'Pierlalabier' en 'Pierstolets'. Pierlala staat vooral bekend als Vlaams liedje. Maar ook in de noordelijke Nederlanden bleven er wel Pierlalaliederen geschreven worden. Ze hebben niet allemaal een politieke strekking: bij huwelijken komt het snaakse commentaar van Pierlala eveneens van pas. Als Bierlala of Burlala is 'onze' Pierlala ook in Duitsland doorgedrongen, maar dan met een andere melodie dan de Nederlandse.
Of er een historische figuur Pierlala heeft bestaan is onbekend, maar lijkt onwaarschijnlijk. Waar de naam vandaan komt, is net zo onduidelijk. Het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT) denkt aan een samenstelling van de naam Pier en het Franse 'la la', waarschijnlijk omdat in het lied veel Franse kreetjes voorkomen. Vóór het lied was de naam niet bekend. In de loop der eeuwen heeft het woord pierlala meerdere betekenissen gekregen. Het WNT noemt het als naam voor andere personen, nl. 'een koddig of wonderlijk persoon', of 'grappige naam voor den dood, den duivel of andere ongure wezens', maar ook als naam voor zaken, nl. een bol die gebruikt wordt bij een bepaald spelletje, en tenslotte ook voor de penis.
|
|
beginregel
auteur | titel
bron |
wijsaanduiding
standaardnaam melodie
strofeschema |
muz.
mp3
scan
|
|
|
|
|
pier la la
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
|
|
| Rosseau Medea1722 (1722), p77
[nr. 2]
|
|
|
|
|
|
|
Als Pierlala nog was een kind / Sprak hem zijn [...]
|
Op een aangename Voys
|
|
|
|
Pierlala
|
|
| Gaarkeuken1746 (1746-1747), 1p73
[nr. 36]
|
|
|
|
|
|
|
Als Pierlala nog was een Kind, / sprak hem zyn [...]
|
op een aardige wys
|
|
|
LIED van PIERLALA |
Pierlala
|
|
| NiHaSpeelschuitje1753 (1753), p55
[nr. 24]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort dees klugt, / het is van [...]
|
als Pier la la in 't kistjen lag met zyn [...]
|
|
|
KLUCHTIG LIEDEKEN, Op het wonderbaer Leven en [...] |
Pierlala
|
|
| LBL KB 11A47 051 ([1825 ca.])
[nr. 1]
|
|
scan
|
|
|
|
|
Komt hier al bij en hoort een klucht, / Het is [...]
|
Als Pierlala in 't kistjen lach, met zijn [...]
|
|
|
KLUCHTIG LIEDEKEN Op het wonderbaar Leven en Dood [...] |
Pierlala
|
|
| Lbl KB Wouters 11131 ([19e eeuw?]), p1
[nr. 1]
|
|
scan
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort een klucht, / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
 |
|
CXXIX. PIERLALA |
Pierlala
(2)
|
|
| Willems OVLd1848 (1848), p300
[nr. 131]
|
|
transcr.
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort een klucht! / ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Nr. 161. Pierlala |
|
|
| HoraeBelgicae NVl1856 (1856), p281
[nr. 166]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort een klucht, / ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
75. PIERLALA |
Pierlala
(2)
|
|
| Snellaert ONL1864 (1864), p83
[nr. 75]
|
|
transcr.
|
|
|
|
|
Komt hier al bij, en hoort dees klucht, / 't Is [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
LXXXVII. PIERLALA |
Pierlala
(2)
|
|
| LootensFeys CPF1879 (1879), p166
[nr. 90]
|
|
transcr.
|
|
|
|
|
Pierelala leî in de kist, / al met zijn [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Pierlala
(2)
|
|
| Vloten NBK1894 (1894), p38
[nr. 213]
|
|
transcr.
|
|
|
|
|
Pierlala zijn vader was dood, / Begraven al in [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
|
|
| Vloten NBK1894 (1894), p39
[nr. 214]
|
|
|
|
|
|
|
't Was donker, dat je niet zien en kon, / En met [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
|
|
| Vloten NBK1894 (1894), p39
[nr. 215]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al' by, en hoort een klucht: / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Bouman, Mart. J.] | Pierlala
|
Pierlala
(2)
|
|
| Coers Lb(2)1898 ([1898]), p114
[nr. 71]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al bij en hoort een klucht / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Pierlala
(2)
|
|
| Coll Bakker ([1900 ca.]), 169
[nr. 168]
|
|
transcr.
|
|
|
|
|
Komt hier al bij en hoort een klucht! / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Pierlala |
Pierlala
(2)
|
|
| Kwast Gsl1900 ([1900 ca.]), p104
[nr. 58]
|
|
scan
|
|
|
|
|
Komt hier al bij en hoort een klucht / Ik zing [...]
|
|
|
|
|
|
|
| HSA Balk
[nr. 1]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al by, aenhoort dees klucht / het is [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
322. Komt hier al by, aenhoort dees klucht [...] |
Pierlala
(2)
|
|
| Van Duyse (1903-1908), II, p1160
[nr. 556]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort een klucht / Ik zing van [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
[322] |
Pierlala
(2)
|
|
| Van Duyse (1903-1908), II, p1167
[nr. 557]
|
|
|
|
|
|
|
Toen Pierlala nog een kind was / Sprak hem zijn [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
1171 |
Pierlala
|
|
| Coll Hichtum (1904-1938)
[nr. 1130]
|
|
|
|
|
|
|
Menheer Verbist / Lag in de kist
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
1762 |
|
|
| Coll Hichtum (1904-1938)
[nr. 1744]
|
|
|
|
|
|
|
Piere la-la lei in de kist / Al met zijn [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
2406 |
|
|
| Coll Hichtum (1904-1938)
[nr. 2397]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al' bij, aanhoort dees klucht: / Het is [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
45. Pierlala |
Pierlala
|
|
| Closson ChansPop1905 (1905), p50
[nr. 45]
|
|
|
|
|
|
|
Pierelala lei in de kist / al met zijn billetjes bloot
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Veer, Johan de | PIERELALA
|
Pierlala
(2)
|
|
| Veer GoedeB(2)1912 ([1912?]), p26
[nr. 16]
|
4A 3B 4A 3B 4C 4C 3D 1D 1D 3D
|
|
|
|
|
|
Komt hier al by en hoort een klucht! / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
121. PIERLALA |
Pierlala
(2)
|
|
| Lange NeVolksldb(1)1913 (1913), p184
[nr. 121]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al' bij, aenhoort dees klucht: / Het is [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Duyse, Florimond van | 81. -- PIERLALA
|
Pierlala
(2)
|
|
| NeLb(2)1929 (1929), p96
[nr. 40]
|
|
|
|
|
|
|
Komt hier al bij en hoort een klucht! / Ik zing [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
93. PIERLALA |
Pierlala
(2)
|
|
| Coune VlZanger(2)1930 (1930), p154
[nr. 94]
|
|
|
|
|
|
|
Toen pierlala lag in de kist / Met bei zijn [...]
|
|
|
|
|
|
|
| Coll Boekenoogen ([1891-1930])
|
|
|
|
|
|
|
Pierlala lag in de kist / Met beî zijn billetjes [...]
|
|
|
|
|
|
|
| Coll Boekenoogen ([1891-1930])
|
|
|
|
|
|
|
Pierlala lag in de kist / Al met zijn billetjes [...]
|
|
|
|
|
|
|
| Coll Boekenoogen ([1891-1930])
|
|
|
|
|
|
|
Pierlala lag in de kist / Al met de beentjes [...]
|
|
|
|
|
|
|
| Coll Boekenoogen ([1891-1930])
|
|
|
|
|
